Reclaimen van Klei: Niets Gaat Verloren

Als pottenbakker kan de klei er rap doorheen gaan. Een brood klei is niet gek duur, maar ik ben voorstander van hergebruik. Of je nu een beginnende keramist bent of een doorgewinterde vakman, je zult merken dat er vaak restjes klei overblijven na een project. Tijdens het draaien op het wiel zijn er vaak al genoeg resten en anders wel bij het trimmen van je werk. En dan heb ik het nog niet eens over de producten die het einde niet gehaald hebben. Er gaat immers vaak genoeg iets mis, zelfs bij de gevorderde keramisten onder ons. Gelukkig hoeft niets hiervan verloren te gaan dankzij het reclaimen van klei. In deze blog leer je wat reclaimen inhoudt, waarom het belangrijk is en hoe je dit proces zelf kunt toepassen om je klei her te gebruiken.

Wat Is Reclaimen van Klei?

Reclaimen van klei is het proces waarbij je ongebruikte kleiresten, of uitgedroogde klei hergebruikt. Dit kan klei zijn die tijdens het draaien is afgesneden, restjes van eerdere projecten, of zelfs klei die op de grond is gevallen. In plaats van deze klei weg te gooien, kun je deze weer bruikbaar maken door het te reclaimen. Zelf heb ik een grote emmer naast mijn wiel waar ik alle geflopte stukken in gooi, samen met de grotere kleiresten en trimsporen. Het reclaimen van klei wordt ook wel recupereren genoemd. De enige voorwaarde voor het hergebruiken van klei is dat het nog niet gebakken is. Zodra het biscuit is gebakken, verliest de klei de bewerkbaarheid.

Waarom Klei Reclaimen?

1. Kostenbesparing: Klei kan duur zijn, vooral als je veel projecten maakt. Door klei te reclaimen, verminder je verspilling en bespaar je geld.

2. Duurzaamheid: Reclaimen past perfect binnen een duurzame levensstijl. Door je klei te hergebruiken, draag je bij aan het verminderen van afval en een verantwoorde omgang met materialen. Dit vind ik zelf een van de mooiste eigenschappen van het vak.

3. Multi-purpose: Klei massa kun je reclaimen en opnieuw gebruiken, maar ook de kleinere resten kun je goed gebruiken. Laat de kleinere stukken uitdrogen, maal deze fijn en gebruik het poeder met wat water en azijn om je eigen klei-slib te produceren!

Hoe Reclaim Je Klei?

1. Verzamel de restklei: Verzamel alle restjes klei die je tijdens je projecten hebt geproduceerd. Dit kunnen droge stukken, vochtige restjes of afgesneden klei zijn.

Tip: gebruik een grote emmer of bak waar je al je resten en geflopte stukken in kan bewaren.

2. Laat de klei oplossen: Voor het reclaimen wil je de klei haast vloeibaar maken, zodat de grotere stukken weer afbreken. Als je water gebruikt bij je draaischijf, kun je het slib onderin je draaiwater mengen met je kleiresten om het te doen oplossen. Idealiter laat je de klei eerst wat uitdrogen voordat je het laat oplossen, dan neemt het vocht sneller op in de kleimassa.

3. Meng de kleiresten tot slurrie: Laat de klei van stap 2 een of twee dagen oplossen. Hierna kun je je handen vies maken. Als je niet vaak wilt reclaimen, adviseer ik te wachten tot je een grotere lading slurrie kan maken. Ik gebruik zelf twee gipsplaten van elk een vierkante meter. Zo kan ik in een drukke week slechts eenmaal reclaim doen en direct 10 tot 15 kilo klei terugwinnen.

Bij kleinere hoeveelheden kun je je hand en arm als mixer gebruiken. Bij grotere hoeveelheden gebruik ik een verfmixer of betonmixer in een accuboor, dit bespaart je nogal wat spierpijn in de avond.

4. Mixen en filteren: Roer de klei en het water goed door elkaar totdat je een gladde, modderachtige substantie hebt. Giet dit mengsel door een zeef om onzuiverheden te verwijderen. Deze stap is niet verplicht, maar mocht je nu klei hebben toegevoegd die eens op de grond is beland, is dit altijd fijn om te doen. Als je ‘schone’ klei van broden uit de keramiek winkel hebt, hoef je dit niet te doen. Laat de gesmolten klei vervolgens uitlekken op een gipsen plaat of (juten) doek om overtollig water te verwijderen. Na een of twee dagen drogen op de plaat of doek, zul je zien dat de klei droger en hard is geworden. De consistentie zou vergelijkbaar moeten zijn met een nieuw brood klei.

Tip: na het uitsmeren van je kleismurrie over de plaat of doek, kun je met je vingers gaten in de oppervlakte prikken om het droogproces te versnellen.

Tip: koop een vocht absorberende gipsplaat bij je lokale keramiekleverancier om het proces een stuk soepeler te maken.

5. Kneden en Luchtdicht Opslaan: Zodra de klei weer een stevige consistentie heeft, kneed je deze grondig om luchtbellen te verwijderen. Het maakt niet uit welke techniek je voor het wedgen gebruikt. Nu is je klei klaar voor hergebruik! Bewaar de gereclameerde klei luchtdicht, net zoals je ‘normale’ klei, om uitdroging te voorkomen.

Tips voor Succesvol Reclaimen

• Zorg voor Geduld: Het reclaimen van klei kan tijdrovend zijn, maar het eindresultaat is het zeker waard.

• Gebruik een Gipsen Plaat: Gipsplaten trekken vocht uit de klei en versnellen het reclaimproces.

• Meng Oude en Nieuwe Klei: Soms kan het mengen van gereclameerde klei met nieuwe klei de kwaliteit verbeteren.

Conclusie

Het reclaimen van klei is een essentieel proces voor elke pottenbakker die verspilling wil minimaliseren en kosten wil besparen. Door je restklei nieuw leven in te blazen, kun je niet alleen duurzaam werken, maar ook unieke, karaktervolle stukken creëren. Of je nu klei wilt besparen, creatief wilt zijn, of je ecologische voetafdruk wilt verkleinen, reclaimen is de manier om te gaan. Vergeet niet, in pottenbakken gaat niets verloren—alles kan opnieuw worden gebruikt!